ΑΠΟΨΕΙΣ

Δυστυχώς η περίοδος των πυρκαγιών δεν πρόκειται να λήξει άμεσα, συνεπώς δε θα χρησιμοποιήσω ακόμη το βήμα που μου προσφέρει η «Μακεδονία» για να (ξανα)καταθέσω τις σκέψεις πάνω σ’ αυτό το ετήσιο φαινόμενο. Αντ’ αυτού, θα ήθελα να μιλήσω λίγο για «Σφήκες».

Η εναλλακτική προσέγγιση της Λένας Κιτσοπούλου πάνω σ’ αυτό το όχι ιδιαίτερα οικείο έργο του Αριστοφάνη (στην Επίδαυρο είχε ν’ ανέβει από το ‘60) προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις του κοινού, ίσως σφοδρότερες εκείνων για τα -τελικά ματαιωμένα- «Παλλόμενα Πέη» του Φαμπρ, το 2016. Η κλασική προσέγγιση θέλει την κωμωδία τούτη να σατιρίζει την πολιτικάντικη εύνοια του Κλέωνα προς τους δικαστές της Ηλιαίας, μα και την υποκριτική ορμή των ίδιων των λαϊκών δικαστών ενάντια σε καθημερινά παραπτώματα των συμπολιτών τους, δηλαδή των γειτόνων τους. Μέσα από την ελεύθερη διασκευή της η Κιτσοπούλου δείχνει να εστιάζει κυρίως στο δεύτερο στόχο του Αριστοφάνη, μα τοποθετώντας τον στη σημερινή επικαιρότητα.

Ο βασικός συλλογισμός της πολυσυζητημένης δημιουργού δεν μπορεί να θεωρηθεί λανθασμένος: το αρχαιοελληνικό θέατρο δεν αποσκοπούσε μόνο στο να προκαλέσει συγκίνηση μα και στο να διδάξει ήθος, άρα είναι απόλυτα λογική η μεταφορά της πλοκής στο παρόν, δεδομένου ότι τα σημερινά ηθικά διλήμματα συχνά διαφέρουν από εκείνα της κλασικής αρχαιότητας. Κανείς λοιπόν δεν έχει δικαίωμα να καταδικάσει μια θεατρική απόπειρα για την όποια οπτική της, όμως αυτό δε σημαίνει ότι το θέμα τελειώνει εκεί. Η παρακολούθηση ενός έργου στην Επίδαυρο δεν είναι απλή υπόθεση, προϋποθέτει χρόνο, χρήμα, και προσαρμογή στις ιδιαίτερες συνθήκες του μοναδικού αυτού χώρου. Ο θεατής προσέρχεται για να ανανεωθεί φιλοσοφικά αλλά και για να ικανοποιηθεί αισθητικά, και βάσει αυτών των στοιχειωδών κριτηρίων αξιολογεί όσα βιώνει καθισμένος μάλλον άβολα στις κερκίδες. Για μένα το βασικό ερώτημα είναι αν οι αντιδράσεις οφείλονται στην καλλιτεχνική ποιότητα της παράστασης ή στη διαφορετικότητα της, κι ελπίζω να σχηματίσω προσωπική άποψη στο Θέατρο Δάσους, στις 26 του μηνός.

Πάντως σίγουρα συμπάσχω με τους ιθύνοντες του Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, καθώς από τη συμμετοχή μου στο ΔΣ του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης μου έχω ίδια πείρα αναλόγων προκλήσεων που ενίοτε αντιμετωπίζουν οι διοικήσεις πολιτιστικών φορέων, δημόσιων και ιδιωτικών. Η πρόσληψη της Τέχνης αποτελεί εντελώς υποκειμενική υπόθεση, και κάθε τόλμημα έξω από την πεπατημένη εμπεριέχει μεγάλους κινδύνους. Τα σήμερα καθιερωμένα εικαστικά ρεύματα του Μοντερνισμού, ο σύγχρονος χορός, η συμφωνική μουσική των αρχών του 20ου αιώνα είχαν απορριφθεί και λοιδορηθεί εν τη γενέσει τους, όπως και όσοι υποστήριξαν οποιονδήποτε καλλιτεχνικό νεωτερισμό.

Παρά τις περιστασιακές αναπόφευκτες εσφαλμένες επιλογές τους, ο πολιτισμός μας θα είχε μείνει στάσιμος δίχως τα ρίσκα ορισμένων αφανών… ηρώων-πατρώνων.

Θυμηθείτε το αν τυχόν θελήσετε να τους ορμήσετε σα... Σφήκες.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 23.07.2023