ΑΠΟΨΕΙΣ

Μέρος Β’- Ο έκτακτος έλεγχος

Κατά τον Σόλωνα τον Αθηναίο: «Η καλύτερη διακυβέρνηση είναι εκείνη όπου ο λαός υπακούει στους άρχοντες και οι άρχοντες στους νόμους». Στο διάβα βέβαια της ιστορίας αποδείχθηκε πως καθένας που κυβερνά ενστερνίζεται τη ρήση «L’ etat c’ est moi». Έτσι φαίνεται πως λειτουργεί λυτρωτικά η αρχή: «η κυβέρνηση κυβερνά, η αντιπολίτευση ελέγχει».

Κι όλα τούτα βέβαια δεν αφορούν, αποκλειστικά, την πολιτική καθώς εύλογα θα ήταν δυνατό να κάνει κάποιος την προβολή στη ζωή και στις επιχειρήσεις: Έτσι, προφανώς, γεννήθηκε η ανάγκη του ελέγχου της εκάστοτε πλειοψηφίας από τους εκάστοτε μειοψηφούντες. Για τη διασφάλιση της περιουσίας των τελευταίων αλλά και της περιουσίας της επιχείρησης.

Και εντέλει: Εταιρεία τελούσα υπό πολλαπλούς ελέγχους προϊδεάζει (τους δυνητικούς επενδυτές ή/και δανειστές) για διαυγή οικονομικά και «καθαρές» εικόνες...

Ο τακτικός έλεγχος διακρίνεται για την περιοδικότητά του καθώς συνδέεται με την έγκριση των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων από τη γενική συνέλευση (όσων από τις εταιρείες αφορά). Κατά συνέπεια, ο έκτακτος έλεγχος είναι δυνατό να διενεργηθεί σε εταιρεία, η οποία τελεί υπό τακτικό έλεγχο. Στο συγκεκριμένο πλαίσιο δεν είναι παράδοξο να υπάρξει αλληλοεπικάλυψη συγκεκριμένων περιοχών ελέγχου: ο έλεγχος λ.χ. του ταμείου αποτελεί αντικείμενο του τακτικού ελέγχου, είναι όμως δυνατό να αποτελέσει και αντικείμενο εκτάκτου ελέγχου, ο οποίος πάντοτε είναι περισσότερο στοχευμένος.

Στην περίπτωση που πιθανολογείται η διενέργεια πράξεων αντίθετα στο νόμο, το καταστατικό ή/και σε αποφάσεις της γενικής συνέλευσης, μέτοχοι που εκπροσωπούν ποσοστό μεγαλύτερο από το 1/20 του μετοχικού κεφαλαίου της ανώνυμης εταιρείας (ή, επί εισηγμένων, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς) δικαιούνται να υποβάλουν αίτημα στο αρμόδιο δικαστήριο για τη διενέργεια του σχετικού ελέγχου.

Στην περίπτωση όμως πιθανολογείται πως η διοίκηση της εταιρείας δεν ασκείται χρηστά ή με τρόπο συνετό αρκούν μέτοχοι που εκπροσωπούν ποσοστό μεγαλύτερο από το 1/5 του μετοχικού της κεφαλαίου. Η άσκηση των σχετικών δικαιωμάτων πρακτικά διενεργείται είτε όταν υπάρχουν στοιχεία ή υπόνοιες κακοδιαχείρισης είτε όταν το ζητούμενο είναι η άσκηση πίεσης στους διοικούντες.

Στην περίπτωση που το δικαστήριο κάνει αποδεκτό το αίτημα ελέγχου, ορίζει τους ελεγκτές. Οι ελεγκτές παραδίδουν το σχετικό πόρισμα στον αιτούντα και στην εταιρεία. Όταν όμως διαπιστώνουν ποινικά αδικήματα, οφείλουν να υποβάλλουν το πόρισμά τους (απευθείας και) στην αρμόδια εισαγγελική αρχή.

Εν κατακλείδι

Η αναγνώριση δικαιώματος (έκτακτου) ελέγχου της ανώνυμης εταιρείας από μειοψηφούντες μετόχους δεν υπάρχει αμφιβολία πως λειτουργεί κάποιες φορές θετικά (ενίοτε ευεργετικά) στη διοίκησή της και στην επίτευξη του εταιρικού σκοπού. Δεν υπάρχει επίσης αμφιβολία πως λειτουργεί προς την κατεύθυνση της υποβοήθησης της ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας και δυνητικών συνεργειών.

Ενδεχόμενη όμως κατάχρηση (κάποιες φορές και η απλή άσκηση) του συγκεκριμένου δικαιώματος λειτουργεί βλαπτικά όχι μόνο για κείνον που ασκεί τη διοίκηση-μέτοχο πλειοψηφίας, αλλά και για το ίδιο το νομικό πρόσωπο στο οποίο αφορά. Υπό το συγκεκριμένο πρίσμα οφείλουμε όλοι (μέτοχοι πλειοψηφίας και μειοψηφίας, νομικοί παραστάτες, επιλαμβανόμενα τέτοιων υποθέσεων δικαστήρια) να λειτουργούμε προς την κατεύθυνση της διασφάλισης της νομιμότητας αλλά και της εξισορρόπησης των αντιτιθεμένων συμφερόντων. Εντέλει προς την κατεύθυνση της διασφάλισης των συμφερόντων της ανώνυμης εταιρείας.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 27-28 Απριλίου 2019