ΑΠΟΨΕΙΣ

«Όταν καείς από τον χυλό, φυσάς και το γιαούρτι» λέει η παροιμία που μου έρχεται στο μυαλό παρατηρώντας την κυβέρνηση και τις επιλογές της στο θέμα της πανδημίας. Όπου «καυτός χυλός» η διαχείριση της κατάστασης μετά το πρώτο κύμα της πανδημίας, και «γιαούρτι», η επανεκκίνηση της οικονομίας με τη λήξη- πότε και πώς- του lock down, το άνοιγμα της αγοράς και την επιστροφή σε κάποιας μορφής κανονικότητα.

Είναι αδιαμφισβήτητο πλέον ότι ο… «χυλός» μας κατέκαψε. Σειρά λαθεμένων επιλογών και ανικανότητα- ή αδιαφορία- για την προετοιμασία ενόψει του δεύτερου κύματος το οποίο όφειλαν να προβλέψουν πως θα ενσκήψει, έφερε την κοινωνία σε δυσχερή θέση. Εκ του αποτελέσματος συνάγεται ότι το άνοιγμα των συνόρων χωρίς επιβολή προϋποθέσεων και ουσιαστικό έλεγχο των τουριστών, η επιλογή να μην γίνονται τεστ και οι αποφάσεις για πλήρη κατάργηση μέτρων περιορισμού της διασποράς του ιού, οι θριαμβολογίες και η καλλιέργεια κλίματος εφησυχασμού κι επιστροφής στην κανονικότητα (εστίαση, διασκέδαση, σχολεία, πανεπιστήμια, εκκλησίες κλπ), σε συνδυασμό με την απουσία ελέγχων για την αποφυγή συναθροίσεων (συγκεντρώσεις φιλάθλων, λιτανείες κλπ), αποτέλεσαν το πρόσφορο έδαφος για την ορμητική επιστροφή του ιού σε ένα δεύτερο κύμα που σάρωσε την χώρα- και ειδικά την βόρεια Ελλάδα που αφέθηκε από την κεντρική κυβέρνηση τελείως απροστάτευτη.

Η χώρα ξύπνησε, όταν ήταν ήδη αργά. Ο ιός είχε φτάσει παντού, αρχίζοντας να δημιουργεί εκρηκτικό κύμα νοσούντων και μεγάλο αριθμό ανθρώπων που χρειάζονταν ιατρική φροντίδα και περίθαλψη σε νοσοκομεία και μονάδες αυξημένης φροντίδας ή εντατικής θεραπείας.

Παραδοθήκαμε.

Απέναντι σε έναν εχθρό πανίσχυρο και ανίκητο (χωρίς εμβόλιο και επιβεβαιωμένη θεραπεία) βρεθήκαμε χαλαροί και αδιάφοροι. Το κυριότερο, δεν κάναμε τίποτα για να θωρακίσουμε το Εθνικό Σύστημα Υγείας, ώστε αυτό να αντέξει στην πίεση που οφείλαμε να αναμέναμε κατά το δεύτερο κύμα του χειμώνα. Ούτε προσλήψεις νοσηλευτικού προσωπικού, ούτε εξοπλισμός, ούτε επεκτάσεις σε ΜΕΘ και ΜΑΦ, ούτε οργάνωση του τρόπου λειτουργίας (τι κάνει και πού πάει ένας που φοβάται πως προσβλήθηκε), ούτε εκπαίδευση γιατρών- υγειονομικών-φοιτητών- εθελοντών, ώστε να έβαζαν ένα χεράκι συνδρομής στους νοσηλευτές που δίνουν την μάχη στην πρώτη γραμμή.

Κάπως έτσι, το παιχνίδι χάθηκε. Το σύστημα κατέρρευσε και οδηγήθηκαν στο μοιραίο άνθρωποι που υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσαν να ζούσαν, ξεπερνώντας την νόσο αν λάμβαναν εγκαίρως πλήρη φροντίδα.

Οι εμβαλωματικές προσπάθειες εκ των υστέρων να σώσουν οτιδήποτε μπορεί να σωθεί (μετατροπές κλινικών σε COVID, επιτάξεις, πρόσκληση διορισμών, έκκληση για εθελοντές, διατίμηση στα τεστ), απλά αποδεικνύουν την αβελτηρία των ανθρώπων και την αποτυχία των μηχανισμών, που θα έπρεπε να δραστηριοποιηθούν νωρίτερα.

**********************************************************************************************************

Με αυτά ως δεδομένα, φοβούμενοι τυχόν επανάληψη της καλοκαιρινής αποτυχίας, οι κυβερνώντες παρατείνουν στο lockdown στο μη παρέκει, πράγμα που θα κοστίσει πολύ τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και στην κοινωνία (Τα παιδιά για παράδειγμα έχουν όλα τους μια κενή εκπαιδευτικά χρονιά που ενδεχομένως θα την βρουν στο δρόμο τους, ενώ για τους μικρότερους μαθητές όλοι οι ειδικοί επισημαίνουν και την ψυχολογική επιβάρυνση).

Δεν ξέρω αν είναι αντικειμενικά ορθή η επιλογή ή αν προτιμούν την παράταση του κλειδώματος προκειμένου να αποφύγουν την επανάληψη της αποτυχίας («το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού» άλλωστε), αλλά ας το πάρουμε απόφαση πως μέχρι το καλοκαίρι- ελπίζω τις αρχές του- κάπως έτσι θα πάμε.

Η απουσία σχεδίου απέναντι στο lockdown- πότε και κάτω από ποιες προϋποθέσεις θα αρθεί και δεν θα επιβληθεί εκ νέου, έχει άμεση επίπτωση στους δείκτες της οικονομίας, η οποία τρέχει με μεγάλη ύφεση- διψήφια ποσοστά. Με αυτά ως δεδομένα, δεν αποκλείεται στην χώρα μας να χτυπήσουμε «πρωτιές» και στα δύο μεγέθη: των θανάτων ανά εκατομμύριο κατοίκων από την μια και σε ποσοστό ύφεσης από την άλλη.

Σε ό,τι αφορά στο πρώτο (θνησιμότητα), η Ελλάδα πλέον φιγουράρει στις πρώτες θέσεις του σχετικού πίνακα (σελίδα 15) σε σχέση, πάντοτε, με τις χώρες της Ευρώπης και του Δυτικού Κόσμου που γίνεται κανονική καταγραφή θανάτων και πού έχουν (;) σύγχρονα συστήματα υγείας και δημοκρατικά καθεστώτα. Και αν η χώρα μας βρίσκεται τόσο ψηλά σε θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκων, αντιλαμβάνεστε την μαύρη πρωτιά της Μακεδονίας και της Θεσσαλονίκης, που θρηνούν καθημερινά δεκάδες θύματα.

Και αν αυτό είναι εντυπωσιακό, εκείνο που είναι ακόμη πιο περίεργο, είναι πώς κρατούνται κρυφά τα στοιχεία για τον ακριβή αριθμό των θανάτων ανά περιφερειακή ενότητα, θαρρείς και κάτι τέτοιο στερείται ουσίας. Πώς δηλαδή είναι σημαντικός ο αριθμός κρουσμάτων ανά νομό και δεν είναι εξίσου- αν όχι σημαντικότερος- ο αριθμός των θυμάτων του COVID-19; Όπως ο αριθμός των κρουσμάτων φανερώνει τα ιδιαίτερα λάθη και τις παραλείψεις σε κάθε περιοχή, έτσι και ο αριθμός των νεκρών, θα δείχνει το πόσο καλά τα πηγαίνει το σύστημα υγείας κατά περιοχή.

Δεν έχει σημασία να γνωρίζουμε για παράδειγμα αν στην Αθήνα καταλήγουν το 10% των εισερχομένων στα νοσοκομεία και το 40 % των διασωληνωμένων, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά στην Θεσσαλονίκη, στην Αλεξανδρούπολη, στην Δράμα και στις Σέρρες εκτινάσσονται στον... θεό;

Αυτό ακριβώς θέλουν να αποφύγουν οι υγειονομικές αρχές – καθώς αυτό άπτεται αποκλειστικά και μόνον των δικών τους ενδεχόμενων ευθυνών- και γι' αυτό δίνουν στην δημοσιότητα μόνον τα στοιχεία για την διασπορά του ιού- ευθύνη των πολιτών που στέκονται χαλαρά απέναντι στα μέτρα- κι όχι των θανάτων ανά αριθμό κατοίκων και κρουσμάτων.

Κάτι ανάλογο, πάντως, είχε γίνει και το καλοκαίρι με την καταγραφή των κρουσμάτων, καθώς τα στοιχεία που παρουσίαζαν οι υπεύθυνοι κάθε μέρα (π.χ. μηδενικές λοιμώξεις στις Κυκλάδες ή τη Χαλκιδική) έρχονταν σε πλήρη αντιδιαστολή με τα μίνι lockdown που επέβαλαν σ’ αυτές τις συγκεκριμένες περιοχές. Τότε, λοιπόν, κι ενώ οι αρμόδιοι αρνούνταν να το εξηγήσουν, οι περισσότεροι αντιλαμβανόμενοι πώς αυτό γίνεται για να «μην πληγεί» ο όποιος τουρισμός, υιοθέτησαν την... πατροπαράδοτη στάση του «σιγά το κακό», αφήνοντάς το να περάσει έτσι... χωρίς ευθύνες και εξηγήσεις. Κι έτσι κάπως φτάσαμε να μην ξέρουμε πού πεθαίνουν οι άνθρωποι...

Και μιας και πολύς λόγος γίνεται για τις ευθύνες στη Θεσσαλονίκη και τα θλιμμένα Χριστούγεννα που έχουμε μπροστά μας, θυμάμαι πώς κάθε χρόνο τέτοιο καιρό μαζί με τα λαμπιόνια και τα μελομακάρονα, έκαναν την εμφάνισή τους και οι... επαγγελματίες φιλάνθρωποι. Κύριοι και κυρίες της «υψηλής» κοινωνίας της Θεσσαλονίκης διοργάνωναν εκδηλώσεις, bazaar και λοιπά πασπαλισμένα ασημόσκονη events, πάντοτε με τη συνοδεία καμερών και φωτογράφων και πάντα με τους εαυτούς τους σε πρώτο πλάνο. Τώρα τι μάζευαν για τους ευγενείς σκοπούς τους κι αν μάζευαν, ποτέ δε μάθαμε μιας και οι περισσότερες οργανώσεις τους ποτέ δεν έδωσαν λογαριασμό σε κανέναν. Πάντως, το πόσο σημαντικές ήταν αυτές οι «φιλανθρωπίες» φάνηκε τώρα, στην κρίση, τότε δηλαδή που ακόμη και το «τίποτε» που πρόσφεραν παλιά, θα ήταν σήμερα «κάτι». Οι κυρίες και οι κύριοι αυτοί εξαφανίστηκαν από προσώπου γης, δεν επιχείρησαν καν να χρησιμοποιήσουν την όποια δύναμή τους και το χρήμα τους για να βοηθήσουν κάπως είτε τους συμπολίτες μας που έχασαν ανθρώπους, δουλειές, σπίτια είτε το υγειονομικό προσωπικό.

Στον αντίποδα η αλληλεγγύη (που κάποιοι μπερδεύουν με την φιλανθρωπία) ζει και θριαμβεύει. Από τις εθελόντριες και τους εθελοντές νοσηλευτές και γιατρούς που έφτασαν στη Θεσσαλονίκη για να σώσουν τις ζωές μας μέχρι τους φοιτητές της ιατρικής που δήλωσαν παρόντες στη μεγάλη μάχη κι από τον νεαρό Καβαλιώτη που βγήκε σε αναστολή και μεταφέρει δωρεάν τρόφιμα και φάρμακα σ’ όλη την πόλη με το μηχανάκι του μέχρι μικρές ομάδες της Θεσσαλονίκης που χρόνια τώρα αθόρυβα (εδώ εξάλλου έγκειται η ουσία της προσφοράς) βοηθούν όποιον το έχει ανάγκη και πλέον έχουν εντείνει την προσφορά τους, τα παραδείγματα είναι πολλά και συγκινητικά. Και φανερώνουν ακόμη περισσότερο τη γύμνια των εξαφανισμένων...

Τέλος, μιας και απ’ αυτή την στήλη κατακεραυνώσαμε όσους είχαν αλλά δεν έδωσαν, να πούμε κι ένα μπράβο στον Μασούτη που προσφέρει δωροεπιταγές αξίας 300 χιλιάδων ευρώ στους υγειονομικούς των νοσοκομείων της Θεσσαλονίκης. Ας ελπίσουμε να ακολουθήσουν και οι άλλοι κι όταν περάσει το κακό να μην ξεχάσουμε τους ήρωές μας.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 06.12.2020