Οι εξαγοράσιμες μετοχές (ως εργαλείο χρηματοδότησης επιχειρήσεων)
Είναι δεδομένο πως οι επιχειρήσεις που στερούνται της αναγκαίας ρευστότητας αναζητούν πηγές εξωτερικής χρηματοδότησης. Το τραπεζικό σύστημα εξάλλου πάντοτε επέλεγε να προσελκύει (και να δανείζει) επιχειρήσεις που ελάχιστα ή καθόλου χρειάζονταν χρηματοδότηση -ιδίως σε περιόδους ύφεσης.
Εναλλακτική, μεταξύ άλλων, λύση για τις επιχειρήσεις είναι η κεφαλαιακή τους ενίσχυση είτε από τους μετόχους είτε από τρίτους -μη μετόχους. Στην περίπτωση όμως αυτή εύλογα δημιουργούνται προβληματισμοί στους υποψηφίους να συμμετάσχουν σχετικά με: (α) την απόδοση της επένδυσής τους, (β) τη διασφάλιση της δυνατότητάς τους να αποχωρήσουν από αυτήν και, αυτονοήτως, (γ) της διασφάλισης της δυνατότητας αποκόμισης του οφέλους στο οποίο, κατ’ ελάχιστον-αρχικά, προσέβλεπαν.
Η βασική λειτουργία των εξαγοράσιμων μετοχών
Οι επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας ή φερεγγυότητας ή απλά αναζητούν τη χρηματοδότηση των business plan που έχουν συντάξει, είναι δυνατό να προσφύγουν στην έκδοση εξαγοράσιμων μετοχών. Οι συγκεκριμένες μετοχές είναι δυνατό να εκδοθούν από την εταιρεία είτε ως κοινές είτε ως προνομιούχες με (ή χωρίς) δικαίωμα ψήφου. Το σημαντικό στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι πως οι εν λόγω μετοχές είναι υποχρεωτικό να εξαγορασθούν από την εκδότρια εταιρεία, είτε με δήλωση της τελευταίας είτε του μετόχου που θα συμμετάσχει. Ανεξάρτητα όμως από την υποχρεωτικότητα, η εξαγορά είναι ενδεχόμενο να αποτελεί (την ενδεδειγμένη) στρατηγική επιλογή του μετόχου πλειοψηφίας.
Η αντιμετώπιση των εξαγοράσιμων μετοχών από το νέο νόμο
Ο νέος νόμος για τις ανώνυμες εταιρείες συμπεριλαμβάνει σειρά ρυθμίσεων για τις εξαγοράσιμες μετοχές. Στη σημαντικότερη από αυτές προσδιορίζεται η υποχρεωτικότητα της δήλωσης εξαγοράς: όταν πληρούνται οι σχετικοί όροι που θέτει το καταστατικό και, ταυτόχρονα, υπάρχουν στην εταιρεία ποσά διαθέσιμα για την εξαγορά-δυνάμενα να διανεμηθούν.
Η τελευταία αυτή προϋπόθεση αποδεικνύεται πάρα πολύ σημαντική καθώς σε διαφορετική περίπτωση (:ανυπαρξία διαθέσιμων ποσών) η σχετική δήλωση της εξαγοράς από μέρους του μετόχου ΔΕΝ παράγει αποτελέσματα. Τυχόν παροχή εγγυήσεων ή άλλων ασφαλειών για τον κάτοχο εξαγοραζομένων μετοχών δεν έχει αξία: Η παροχή ασφαλειών, ως παρεπόμενη σύμβαση, μπορεί να λειτουργήσει ΜΟΝΟ όταν υπάρχουν διαθέσιμα κεφάλαια για την εξαγορά. Διαφορετικά αποδεικνύεται ως άνευ αντικειμένου.
Σε ακόμα μία σημαντική διάταξη προβλέπεται πως η γενική συνέλευση με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία είναι δυνατό να αποφασίσει τη μετατροπή μέρους των υφισταμένων μετοχών σε εξαγοράσιμες -τηρουμένης πάντα της αρχής της ίσης μεταχείρισης των μετόχων.
Συμπερασματικά
Η αξιοποίηση των εξαγοράσιμων μετοχών αποτελεί ένα, ακόμα, βέλος στη φαρέτρα της επιχείρησης, έτσι ώστε να καταστήσει ελκυστική την αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου στην προσπάθεια υλοποίησης των επιχειρηματικών της στόχων (με την επισήμανση βέβαια πως η εξαγορά των εξαγοράσιμων μετοχών προϋποθέτει την ύπαρξη αντιστοίχων διαθεσίμων κεφαλαίων στην εταιρεία).
Περαιτέρω: Η αξιοποίηση της ευχέρειας του νόμου για μετατροπή μετοχών σε εξαγοράσιμες μπορεί να αποτελέσει και μέσο απόδοσης στους μετόχους τμήματος της συμμετοχής τους στο μετοχικό κεφάλαιο.
Η δυνητική (βέλτιστη ή/και πολυεπίπεδη) αξιοποίηση του συγκεκριμένου θεσμού συναρτάται (και πρέπει να συναρτάται) με τα εκάστοτε δεδομένα και τις ανάγκες της επιχείρησης. Όπως όμως και κάθε άλλη επιχειρηματική απόφαση συναρτάται (αυτονοήτως κι ακόμα περισσότερο) με τη στρατηγική και τα συμφέροντα των μετόχων πλειοψηφίας.
Σ’ αυτούς τους τελευταίους και τους συμβούλους τους εναπόκειται ο βέλτιστος σχεδιασμός και η αποτελεσματική υλοποίησή του.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 31 Μαρτίου 2019
