Οι νέοι μηχανισμοί επίλυσης φορολογικών διαφορών στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Υιοθετούμε (λιγότερο ή περισσότερο) την περί δικαιοσύνης αντίληψη του Σωκράτη, όπως αυτή διατυπώνεται στην Πολιτεία του Πλάτωνα: εκεί ο Σωκράτης ανάγκασε τελικά τον σοφιστή Θρασύμαχο, θιασώτη της άποψης περί του δικαίου του ισχυροτέρου, να παραδεχτεί ότι η δικαιοσύνη είναι μια αρετή της ψυχής που μπορεί να εξασφαλίσει στον άνθρωπο την ευτυχία. Θέλουμε, πάντοτε, να προσβλέπουμε στη δικαιοσύνη για την διασφάλιση των δικαιωμάτων μας αλλά και την αποκατάσταση του δικαίου.
Η καθυστέρηση όμως της απονομής της δικαιοσύνης αποτελεί μία (ακόμα) μάστιγα για τις επιχειρήσεις - βεβαίως και για τα φυσικά πρόσωπα.
Όταν αποφασίσει κάποιος να απευθυνθεί στη δικαιοσύνη της πατρίδας μας διεκδικώντας το δίκιο του, θα πρέπει να διαθέτει όχι μόνον τους κατάλληλους συμβούλους και οικονομικά μέσα αλλά και ιώβειο υπομονή: Οι (βελτιωμένοι ήδη) χρόνοι επίλυσης της όποιας φορολογικής διαφοράς προσεγγίζουν συχνά, και σε κάποιες περιπτώσεις υπερβαίνουν, τη δεκαετία(!).
Το ενδεχόμενο να εμπλακεί κάποιος με τα δικαιϊκά συστήματα περισσοτέρων κρατών, με τα οποία, λ.χ., υπάρχουν συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας, καθίσταται απολύτως τρομακτικό: μάλλον μια ζωή δεν φτάνει...
Τα υφιστάμενα συστήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν ήταν μέχρι πρότινος βοηθητικά της επιτάχυνσης της επίλυσης των σχετικών φορολογικής φύσεων διαφορών.
Επιδιώχθηκε η βελτίωσή τους.
Η Οδηγία (ΕΕ) 2017/1852 της 10.10.2017 του Συμβουλίου για τους μηχανισμούς επίλυσης φορολογικών διαφορών στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Η συγκεκριμένη Οδηγία θεσπίζει κανόνες και μηχανισμό επίλυσης διαφορών μεταξύ των κρατών μελών, οι οποίες προκύπτουν από συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας. Ορίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των θιγόμενων προσώπων. Προσδιορίζει τη διαδικασία της υποβληθησόμενης ένστασης και του ενδεχόμενου φιλικού διακανονισμού, τους όρους της σύστασης και της λειτουργίας της Συμβουλευτικής Επιτροπής και της Επιτροπής Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών, τον τρόπο επίλυσης της όλης διαφοράς. Ορίζει επίσης τις προβλεπόμενες διευκολύνσεις, όταν οι θιγόμενοι είναι φυσικά πρόσωπα, πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Η συγκεκριμένη Οδηγία δεν έχει ενταχθεί στο Εθνικό μας Δίκαιο. Καθώς πληρούνται όμως οι προϋποθέσεις που έχουν αναγνωρισθεί νομολογιακά από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη η δεσμευτικότητα των ρυθμίσεων της: σε κάθε ένσταση που υποβάλλεται από την 1η Ιουλίου 2019 και εφεξής για ζητήματα που αφορούν το εισόδημα ή το κεφάλαιο που αποκτήθηκαν από την 1η Ιανουαρίου 2018 και εντεύθεν. Ενδεχόμενη άρνηση εφαρμογής των προβλέψεων της συγκεκριμένης Οδηγίας από εμπλεκόμενο κράτος δημιουργεί αξιώσεις αποζημίωσης σε βάρος του.
Εν κατακλείδι
Η καθυστέρηση της απονομής δικαιοσύνης είναι ένα από τα εκατοντάδες θέματα που απασχολεί τις επιχειρήσεις-και όχι μόνον.
Η καθυστέρηση της επίλυσης διοικητικής/φορολογικής φύσεως διαφορών μόνον ως απελπιστική μπορεί να χαρακτηριστεί.
Η συγκεκριμένη Οδηγία προσβλέπει στην υποβοήθηση προσώπων και επιχειρήσεων για την ευχερέστερη αντιμετώπιση των δυσμενών καταστάσεων που δημιουργούνται σε βάρος τους, όταν εμπλέκονται περισσότερα του ενός κράτη (στο πλαίσιο, λ.χ., αποφυγής συμβάσεων διπλής φορολογίας). Το χρονικό πλαίσιο των προβλεπόμενων διαδικασιών δεν είναι σύντομο. Το βέβαιο όμως είναι πως αποτελεί ένα μικρό, σημαντικό όμως βήμα, στον ιδιαίτερα μακρύ δρόμο για την απόδοση της δικαιοσύνης.
Γιατί (κατά τη Βρετανίδα σουφραζέτα Emmeline Pankhurst): «Justice and judgment lie often a world apart» (:η δικαιοσύνη και η απονομή της βρίσκονται συχνά σε έναν κόσμο διαφορετικό)...
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 4 Αυγούστου 2019
