ΑΠΟΨΕΙΣ

Οι ευρωεκλογές διεξάγονται σε μία φάση που η Ε.Ε. αντιμετωπίζει πολύπτυχη κρίση. Η αδυναμία αντιμετώπισής της δεν οφείλεται στο ότι κάναμε πολλά από κοινού, αλλά αντιθέτως στο ότι κάναμε λίγα.

Η αποδυνάμωση των ευρωπαϊκών οργάνων και πολιτικών και η επιστροφή στον αυτοκαθορισμό τού κάθε κράτους μέλους θα επιδεινώσει τη σημερινή κατάσταση. Κανένα ευρωπαϊκό κράτος δεν θα μπορέσει μόνο του ή και με συμμαχίες εκτός Ε.Ε. να αντιμετωπίσει τους μεγάλους κλονισμούς της παγκοσμιοποίησης, της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, της κλιματικής αλλαγής και των πολιτισμικών ανακαθορισμών.

Το μόνο πολιτικό σχέδιο που δίνει προοπτική στην Ε.Ε είναι αυτό της ενοποίησης με ταχύτητα: «Πιο μακριά, πιο δυνατά, όλοι μαζί». Το «όλοι μαζί» βέβαια εξαρτάται από τις επιθυμίες των κρατών, οπότε θα πρέπει στην πορεία της πολιτικής ενοποίησης αφενός να μην υπάρχουν αποκλεισμοί και αφετέρου να δίνεται η δυνατότητα σε όσους θέλουν να προχωρήσουν ταχύτερα να το πράξουν. Αυτό αναγκαστικά θα οδηγήσει σε διαφοροποιημένη συμμετοχή εφόσον είναι διαφοροποιημένη η βούληση των κρατών μελών σε σχέση με το βαθμό συμμετοχής στο εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Σε αυτή την κατεύθυνση, η πολιτική ενοποίηση, μέσω της αντικατάστασης των θεσμών που αντιστοιχούν στην περίοδο των εθνών κρατών με ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι ο μόνος δρόμος για να εγκαθιδρυθεί η μεταεθνική δημοκρατία στην Ε.Ε. Είναι δε δυνατόν η επαναδιατύπωση των κανόνων της δημοκρατίας σε υπερεθνικό επίπεδο να καθιερώσει την ουσιαστικότερη συμμετοχή των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων.

Μέσω της διαδικασίας της πολιτικής ενοποίησης, θα νομιμοποιούνται οι ευρωπαϊκές πολιτικές, θα συνδέονται οι εθνικές ταυτότητες με την κοινή ευρωπαϊκή ταυτότητα και θα διαμορφώνεται σταδιακά ο ευρωπαϊκός λαός.

Η συμφωνία επί των πολιτικών που θα ακολουθηθούν δεν είναι προαπαιτούμενος όρος για την προώθηση της πολιτικής ενοποίησης. Ο χαρακτήρας των πολιτικών θα κρίνεται δημοκρατικά μέσω της λαϊκής ετυμηγορίας. Ο αείμνηστος Μιχάλης Παπαγιαννάκης ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «η ενοποίηση δεν είναι εξ ορισμού μιας ή ορισμένων μόνο παρατάξεων, αλλά κυρίως νέο γήπεδο, νέα κλίμακα και νέες συντεταγμένες, όπου πρέπει να εγγράφονται οι όποιες αντιπαραθέσεις τους, σε συνθήκες καλπάζουσας παγκοσμιοποίησης».

Οι προοδευτικές δυνάμεις πρέπει να ξεκλειδώσουν το δρόμο της επανεκκίνησης της ενοποίησης και του οράματος της ενωμένης Ευρώπης και ταυτόχρονα να αγωνιστούν για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που θα είναι ευθέως ανταγωνιστικό με τον ακροδεξιό λαϊκισμό, αλλά και τον νεοφιλελευθερισμό.

Φαντάζει πρόωρο, αλλά δεν είναι. Οι καιροί ου μενετοί. Η πολιτική ενοποίηση πρέπει από όραμα να μετατραπεί σε πολιτικό σχέδιο.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 5 Μαΐου 2019