ΑΠΟΨΕΙΣ

Υπάρχει μια εφαρμογή στην ηλεκτρονική έκδοση των «New York Times», όπου, γράφοντας τη χρονολογία γέννησης και την πόλη που είδες το φως της πρώτης μέρας, σου στέλνει μία ένδειξη των κλιματικών αλλαγών που έγιναν στο μήκος της, μέχρι σήμερα, ζωής σου. Η εφαρμογή φέρει τον τίτλο «Πόσο πιο ζεστή είναι η πατρίδα σας από όταν γεννηθήκατε;».

Η διαφορά λοιπόν στις καταγραμμένες θερμοκρασίες στην Θεσσαλονίκη, από τη δεκαετία του ‘60 μέχρι σήμερα έχουν ως εξής: στη δεκαετία του ‘60, περίπου 32 ημέρες τον χρόνο, η θερμοκρασία έφθανε ή ξεπερνούσε τους 32 βαθμούς Κελσίου. Σήμερα, οι μέρες με αυτές τις θερμοκρασίες αυξήθηκαν και έφθασαν, κατ’ έτος, τις 57. Σε μερικές δεκαετίες, σύμφωνα με τα ακολουθούμενα επιστημονικά μοντέλα, θα πλησιάσουν και, πιθανόν, να ξεπεράσουν τις 70.

Ακόμα και εάν υλοποιηθούν οι διεθνείς Συμφωνίες για την κλιματική κρίση (όρος που έχει εδώ και χρόνια επίσημα υιοθετηθεί), Συμφωνίες που με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία ξεθώριασαν, ακόμη και σε αυτό το υποθετικό σενάριο, θα είναι πολύ δύσκολο να συγκρατηθεί η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται, διαφορετικό και ξεχωριστό για κάθε χώρα. Διαβάζω ότι, για παράδειγμα, στο Μόντρεαλ, που δε μένει ανεπηρέαστο από τις αλλαγές, ούτε το 40% των σπιτιών δεν έχει κλιματιστικό. Άλλωστε, είδαμε τον πανικό του Λονδίνου, αυτές τις μέρες, σε θερμοκρασία των 40 βαθμών.

Εμείς, εδώ, στα μεσογειακά μας μέρη, είμαστε καλύτερα εγκλιματισμένοι σε τέτοιες συνθήκες. Αντέχουμε υποφέροντας και καταναλώνοντας τεράστιες ποσότητες ενέργειας για να δροσιστούμε. Έχουμε όμως άλλα, τα δικά μας, προβλήματα. Η μεσογειακή βλάστηση, όση μας απέμεινε, αποτελείται, σε μεγάλο βαθμό από φρύγανα και δάση κωνοφόρων, αυτοφυών ή λάθος αναδασωμένων. Ο φυσικός κύκλος ζωής τους είναι κάποιες λίγες δεκαετίες και χρειάζεται μεγάλη προσοχή στη συγκατοίκησή τους με τον σύγχρονο Έλληνα, που, στο μέσο όρο του, ουδεμία σχέση έχει με τον άνθρωπο του δάσους, που ήξερε πότε να υλοτομεί και πότε να καθαρίζει. Σήμερα, οι ένοικοι των οικισμών που βρίσκονται μέσα στα δάση στην Ελλάδα, σε πολλές περιπτώσεις παράνομα, όχι μόνον δεν καθαρίζουν την περιοχή, αλλά σωρεύουν επιπλέον εύφλεκτη ύλη. Σε δάση που δεν είναι ούτε οι ελβετικές ούτε οι ποντικές Άλπεις. Αυτοί οι χωρίς σχέδιο ( και χωρίς αιτία) οικισμοί των λεγόμενων, παλαιότερα, «αυθαιρετούχων», ιδιαιτέρως της Αττικής, αποτελούν ένα διαχρονικό πρόβλημα, που καμία κυβέρνηση δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει. Αντιθέτως, κάθε τόσο, και ενώ εξαγγέλλονται, οι πάντα «τελικές», ρυθμίσεις, εφευρίσκονται και καινούργιοι όροι, περισσότερο εκλεπτυσμένοι, όπως αυτός του 2016,που έκανε αναφορά σε «οικιστικές πυκνώσεις» (εννοώντας μέσα στο δάσος) και ικανοποιούσε τα αιτήματα των «πυκνωτών». Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν πολλοί που αυτοπροσδιορίστηκαν συγκάτοικοι σε μία κάποια πύκνωση, έφθασαν να ορίζουν πυκνώσεις-χταπόδια, δηλαδή τυχαία σπίτια σε διάταξη οκτάποδος, ήρθε το Συμβούλιο της Επικρατείας, αποφάνθηκε ότι ο νόμος ήταν αντισυνταγματικός και ξεκίνησε μία καινούργια περιπέτεια. Οι δασικοί χάρτες αναρτώνται με τον αραμπά και συνεχώς αναζητούνται καινούργιες ιδέες για πως θα μπορούσε να διαχειριστεί το δημόσιο την ελληνική πατέντα των καταπατήσεων και νομιμοποιήσεων μέσα στο δάσος. Ενδεικτικά, το 2018, οι οικισμοί αυθαιρέτων μέσα σε δάση στους δήμους Μαραθώνα και Ραφήνας-Πικερμίου ξεπερνούσαν τις 21000 στρέμματα. Οι «οικιστικές πυκνώσεις» που δηλώθηκαν από τους δήμους της Αττικής κατά τη διαδικασία ανάρτησης των δασικών χαρτών, έφθαναν τις 103.000 στρέμματα. Ακόμα και εάν το θέμα μένει σε εκκρεμότητα, υπάρχουν τα ελάχιστα που θα έπρεπε να γίνονται, εάν πραγματικά ανησυχούμε για τις γιγαντιαίες πυρκαγιές που περικυκλώνουν, κάθε τόσο, την πρωτεύουσα. Η τεχνολογία δίνει εύκολες λύσεις για καταγραφή κάθε κτίσματος και για τις ετήσιες διαφορές στις δασικές (αλλά και τις οικιστικές πυκνώσεις). Εάν είχαν εφαρμοστεί δρακόντειοι νόμοι, θα είχαν ατονήσει τα κίνητρα των, από πρόθεση, εμπρηστών. Αν είχαν εφαρμοστεί και άλλες διατάξεις, ανάλογες αυτών που υπάρχουν σε κάθε πολιτισμένο κράτος, και που αφορούν στην αυτοδιοικητική και ατομική ευθύνη καθαρισμού, θα είχαν πέσει και άλλο οι πιθανότητες εμπρησμού εξ αμελείας. Όταν όλα αυτά παραμένουν, εκ του πονηρού ή από ανικανότητα, ανοιχτά, τι νόημα έχει να αναζητάμε την αιτία της ανάφλεξης στον καιρό, στον Θεό, στον πυρομανή ή τον χαρούμενο ψήστη (που δεν μπορεί να ζήσει χωρίς μπάρμπεκιου μέσα στην Πεντέλη και να κάνει μια ολόκληρη χώρα να κρατά για μέρες την ανάσα της και να οδηγεί εκατοντάδες ανθρώπους στην καταστροφή); Η πολιτική λοιπόν συζήτηση που αξίζει να γίνεται, όχι επάνω στα αποκαΐδια αλλά σε ανύποπτο χρόνο, είναι, ποιος, επιτέλους, θα τολμήσει να κλείσει όλα αυτά τα ζητήματα που μεταφέρονται από κυβέρνηση σε κυβέρνηση στη χώρα, από την εποχή του Ζαχαρία Παπαντωνίου μέχρι σήμερα.

Ο ΘΕΡΜΑΪΚΟΣ ΘΑ ΜΕΙΝΕΙ ΑΝΕΠΗΡΕΑΣΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ;

Διεθνείς Οργανισμοί και Πανεπιστήμια εκπονούν μελέτες σχετικά με την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της στις παράκτιες περιοχές. Στη, σχετικά πρόσφατη, διαδραστική Έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος περιέχονται ενδιαφέρουσες και χρήσιμες πληροφορίες που αφορούν στα ακραία καιρικά φαινόμενα, τους κινδύνους καταστροφών και τις αλλαγές στα οικοσυστήματα και στην οικονομική δραστηριότητα. Μεταξύ άλλων, περιγράφεται η άνοδος της στάθμης της θάλασσας που επιταχύνεται σε όλες τις ευρωπαϊκές ακτές, με εξαίρεση τη βόρεια Βαλτική Θάλασσα. Σε άλλη, παγκόσμια, μελέτη αναφέρεται ότι, σήμερα, περίπου 267 εκατομμύρια άνθρωποι κινδυνεύουν από την άνοδο της στάθμης των νερών, ενώ, προβλέπεται ότι, μέχρι το 2100, θα φθάσουν τα 410 εκατομμύρια. Οι παράκτιες πόλεις όπως το Μαϊάμι, η Ντάκα και η Βενετία αντιμετωπίζουν άμεσο κίνδυνο, ενώ υπάρχουν χώρες, όπως η Ινδονησία, που ερευνούν την πιθανότητα αλλαγής ακόμα και της πρωτεύουσάς τους. Σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό, κανείς μας δεν θα μείνει ανεπηρέαστος. Καμία χώρα και καμία παραθαλάσσια πόλη. Και διερωτώμαι για την Θεσσαλονίκη, για την οποία εκπονείται το Πρόγραμμα ενιαίας αξιοποίησης των παράκτιων περιοχών του Θερμαϊκού, ενώ, το ΤΑΙΠΕΔ επιμένει στο σχέδιό του να ανοικοδομηθούν δεκάδες σπίτια μέσα στη θάλασσα στην μαρίνα της Αρετσούς. Ποιος και πόσο έλαβε υπόψη την ουσιώδη παράμετρο της στάθμης των νερών και των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης;

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 24.07.2022