Ακόμη και προεκλογικά αλλά κυρίως μετά, εξαιτίας της αισιοδοξίας που προκάλεσε στην αγορά η αλλαγή κυβέρνησης και της ψυχικής ευεξίας που γεννά κάθε καινούρια αρχή, ακούστηκε πολλές φορές σαν ευχή η φράση «να ανακόψουμε το brain drain».

Ήρθαν και κάποιες επενδύσεις (στη Θεσσαλονίκη πιο κραυγαλέες είναι αυτές της Cisco και της Pfizer), κι αρχίσαμε να μιλάμε με μεγαλύτερη ευκολία για την επιστροφή των νεοξενιτεμένων.

Τα στοιχεία λένε ότι από το 2008 έως το 2017 περίπου μισό εκατομμύριο άνθρωποι, κυρίως νέοι χωρίς άλλες υποχρεώσεις, εγκατέλειψαν την Ελλάδα και αναζήτησαν αλλού καλύτερη τύχη.

Λίγο πριν να μας εγκαταλείψει το 2019, η κυβέρνηση ανακοίνωσε μέτρα για τον επαναπατρισμό ορισμένων από αυτούς που έφυγαν. Το τριχίλιαρο ως μισθός του σχεδίου που ονομάστηκε Rebrain Greece δεν φάνηκε τόσο μεγάλο δέλεαρ. Επιπλέον, δεν είναι όλοι όσοι έφυγαν διακεκριμένοι κάτοχοι μεταπτυχιακών, που αποφάσισαν να κυνηγήσουν το όνειρό τους για υψηλόβαθμη θέση όπου γης. Κάποιοι πέρασαν τα σύνορα αναζητώντας το μεροκάματο. Στη φυγή, που μπορεί να μην έγινε με συνθήκες που παραπέμπουν στο σταθμό του Μονάχου αλλά ήταν φυγή, συνέβαλε και η διαφθορά, η έλλειψη αξιοκρατίας, ο νεποτισμός, η επικράτηση των πελατειακών σχέσεων και η στασιμότητα της ελληνικής κοινωνίας ανεξαρτήτως κυβέρνησης.

Το ζητούμενο είναι λοιπόν να αλλάξει το σκηνικό. Να καλλιεργηθεί σε βάθος το χώμα στο οποίο θέλουμε να ρίξουμε το σπόρο για την ελληνική κοινωνία του μέλλοντος. Έτσι συμβαίνουν οι μεγάλες αλλαγές. Αργά, σταθερά και πάνω σε γερές βάσεις. Όχι με ξαφνικές αποφάσεις που υποτίθεται ότι θα φέρουν ως διά μαγείας το σωστό.

Καλό δηλαδή το Rebrain Greece, καλύτερη όμως η εκ βάθρων ανανέωση. Και φυσικά δεν μπορεί να τα κάνει όλα μόνη της η κυβέρνηση ή το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας. Ειδικά για τον ιδιωτικό τομέα όμως θα πρέπει άμεσα και αποφασιστικά να καταργήσει τα χούγια που απέκτησαν πολλοί εργοδότες λόγω κρίσης. Η πλειονότητα των επιχειρήσεων αντιμετώπισαν ουσιαστικό θέμα ρευστότητας. Κάποιοι όμως υιοθέτησαν τις συμπεριφορές των προβληματικών μαγαζιών, ενώ συνέχισαν να ευημερούν. Και τείνουν να παγιώσουν αυτές τις συμπεριφορές, γιατί τους συμφέρει. Και γιατί μπορούν. Μόνο το υπουργείο μπορεί να τις κόψει μαχαίρι εφόσον διαθέτει την πολιτική βούληση και τους ανάλογους μηχανισμούς ελέγχου.

Δεν θα γίνουν όλοι οι εργοδότες Καρέλιας, που φέτος διέθεσε περισσότερα από 3,5 εκατομμύρια ευρώ σε δώρα και επιπλέον παροχές προς όφελος των εργαζομένων του και ιδιαίτερα των χαμηλόμισθων. Θα συνειδητοποιήσουν όμως οι περισσότεροι ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν να είναι επιχειρηματίες με απλήρωτους, κακοπληρωμένους και εξουθενωμένους (οι μισοί σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Hellas EAP) εργαζόμενους.

*Δημοσιεύθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2020