ΑΠΟΨΕΙΣ

Θα φτάσει κάποια στιγμή- ο μη γένοιτο- η συντέλεια του κόσμου, αλλά ένα από τα παλιότερα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας, δεν θα έχει απαντηθεί ακόμη. Αναφέρομαι στην σχέση ανάμεσα στο νόμιμο, το ηθικό και το δίκαιο, που είναι πολύ δυσδιάκριτη. Τόσο, ώστε να προκαλεί διαρκώς αμφιβολίες, έριδες, και τραυματικές εμπειρίες ενίοτε οξείες και ανεπούλωτες.

Το τι είναι νόμιμο ή όχι, είναι κάπως αντικειμενικό. Κάτι προβλέπεται σε έναν νόμο κι εν πάση περιπτώσει αν υπάρχει αμφισβήτηση στην ερμηνεία του, υπάρχουν τα αρμόδια δικαστήρια να αποφανθούν σε πρώτο, δεύτερο και τρίτο βαθμό.

Ωστόσο το αν κάτι νόμιμο- ή μη σύννομο- ή παράνομο, είναι ηθικό ή όχι, σχετίζεται με τον κώδικα ηθικών αξιών ενός εκάστου. Αυτό που είναι ηθικό για έναν μουσουλμάνο για παράδειγμα, είναι ακραία ανήθικο για έναν πολίτη του δυτικού κόσμου και πάει λέγοντας.

Τώρα σε ό,τι αφορά στο δίκαιο ή το άδικο, αυτό δεν σχετίζεται μόνον με τον νόμο και με τις ηθικές αξίες, αλλά με το περιβάλλον, την συγκυρία μέσα στην οποία συμβαίνει μια ενέργεια. Κάποια γεγονότα- που τυπικά βρίσκονται εκτός νομιμότητας- μπορούν να δικαιολογηθούν, ενώ κάποια άλλα που τυπικά είναι νόμιμα, είναι προφανώς ανήθικα και αδικαιολόγητα.

Τα αναφέρω αυτά, όχι από κάποια πρόθεση να κάνω μαθήματα δικαίου- πώς θα μπορούσα άλλωστε- αλλά για να υπογραμμίσω ότι με δεδομένη την μη ταύτιση του νόμιμου, του ηθικού και του δίκαιου, οφείλουμε να δρούμε ανάλογα. Γίνομαι πιο συγκεκριμένος:

* Οι άνθρωποι που διαθέτουν οποιανδήποτε εξουσία, οφείλουν να αντιλαμβάνονται ότι οι νόμοι επιδέχονται μια ελαστική ερμηνεία και πώς προϋπόθεση για να προσαρμόζουν το νόμιμο στο ηθικό και το πραγματικά δίκαιο, είναι οι ίδιοι να διαθέτουν ενσυναίσθηση και πραγματικό ενδιαφέρον για τους ανθρώπους και την κοινωνία. (η χρήση βίας από αστυνομικούς ενώ αυτή μπορεί να αποφευχθεί, η επιβολή προστίμου σε έναν όχι συνειδητά εκτός νόμου, αποτελούν συχνά παραδείγματα).

* Οι πολίτες που διαπιστώνεται σε έλεγχο πως παραβίασαν νόμο και κανόνα, οφείλουν να μην απαιτούν επιθετικά την χάρη, επικαλούμενοι κάποια κατά την γνώμη τους ελαφρυντικά, ή πάλι κατά την γνώμη τους κάποια ευνοϊκή μεταχείριση ενός άλλου που του χαρίστηκε το πρόστιμο, αλλά να αποδέχονται με παρρησία την ευθύνη τους, ακόμη κι αν νιώθουν ότι τους πνίγει το δίκιο και η θεμελιώδης αρχή της ισονομίας.

*************************************************************************************

Τα γράφω αυτά με αφορμή δύο εμπειρίες που είχα τελευταία και που γνωρίζω ότι είναι συνηθισμένες.

Πρώτη εμπειρία. Έχω ένα στεγαστικό δάνειο το οποίο διαχειρίζεται η εταιρεία εκκαθάρισης- η περίφημη PQH. Το δάνειο αποπληρώνεται κανονικά.

Τον Ιανουάριο, τηλεφώνησα στην PQH και ζήτησα ενημέρωση- τι πλήρωσα και τι οφείλω μέχρι την αποπληρωμή.

Μου είπαν να στείλω αίτηση με mail και να επισυνάψω την ταυτότητά μου.

Το κάνω.

Μου απαντούν ότι η αίτηση πρέπει να είναι μέσω της «ηλεκτρονικής διακυβέρνησης» με βεβαίωση του γνήσιου της υπογραφής. Βασανίζομαι να μάθω τον τρόπο και το κάνω. Κοτσάρω επίσης και το δελτίο ταυτότητας μπρος πίσω.

Τζίφος. Δεν ικανοποιούνται και μου ζητάν να στείλω τις δυο όψεις της ταυτότητας, με PDF. «Ούτε ξέρω τι είναι αυτό, ούτε πώς γίνεται» τους λέω. Και όταν έχετε όλα τα στοιχεία μου, όταν εσείς για να με ταυτοποιήσετε ζητάτε μόνο το όνομα του πατέρα μου ή την ημερομηνία γέννησης, δεν δικαιολογείστε να με ταλαιπωρείτε και μάλιστα για μια απλή ενημέρωση. Τους είπα επίσης ότι δεν θα τους καταθέσω την επόμενη δόση εφόσον δεν ενημερωθώ. (Όλα αυτά με mail- καμιά βδομάδα πάνε-έλα).

Με αγνόησαν. Πέρασε ένας μήνας, δεν πλήρωσα, εμφανίστηκε η εισπρακτική. Τους εξήγησα και τους ζήτησα να μεσολαβήσουν για να ενημερωθώ. «Δεν είναι αυτή η δουλειά μας», μου είπαν ευγενικά. Τρελάθηκα. Την επόμενη φορά που με πήραν, τους ζήτησα να μου στείλουν αίτηση με βεβαίωση του γνήσιου της υπογραφής για την ιδιότητα αυτού που με καλεί και με PDF την σύμβαση ανάθεσης της όχλησής μου από την PQH. Φωνή βοώντος. Με απειλούν για ποσό υπερημερίας…

Κάθε βδομάδα με καλεί διαφορετικός υπάλληλος της εισπρακτικής και έχουμε τον ίδιο διάλογο κωφών. Πλέον, τους δίνω λάθος πατρώνυμο και λάθος χρονολογία γέννησης, ενώ τους ζητάω να ηχογραφώ κι εγώ την συνομιλία μας. Μου το κλείνουν. Δεν ξέρω τι να κάνω.

Δεύτερη εμπειρία. Κατοικώ κι εργάζομαι στο ιστορικό κέντρο. Εξ αυτού σε συνδυασμό με τα περιοριστικά μέτρα, το ΙΧ μου το έχω σχεδόν ακινητοποιημένο- εκτός κέντρου και σπανίως το χρησιμοποιώ. Ο γιός μου που ζει κι εργάζεται στο εξωτερικό, ύστερα από μήνες έρχεται να μας δει. Θέλω να πάω να τον πάρω από το αεροδρόμιο.

Απορρίπτω την περίπτωση να χρησιμοποιήσω την δημοσιογραφική ταυτότητα επικαλούμενος ρεπορτάζ και ρωτώ με ποιον τρόπος μπορεί να παραλάβει ένας γονέας το παιδί του που νομίμως έρχεται στην χώρα με αρνητικό τεστ και υποχρέωση εβδομαδιαίας καραντίνας. Μου στέλνουν τα προβλεπόμενα.

Υπεύθυνη δήλωση με θεώρηση γνήσιου υπογραφής (ηλεκτρονική διακυβέρνηση), αντίγραφο του εισιτηρίου (ώρα άφιξης), ταυτότητα για απόδειξη συγγενικής σχέσης, και SMS με κωδικό 4. Ψιλοταλαιπωρήθηκα, αλλά τα έκανα.

Φτάνω στο σχεδόν έρημο αεροδρόμιο μισή ώρα πριν. Σταθμεύω σε σημείο που επιτρέπεται επιβίβαση- αποβίβαση και περιμένω.

*Πάνω που απορώ που δεν αντάμωσα αστυνομικό, να 'σου ένα περιπολικό. Κατεβαίνουν δυο ένστολοι, ο ένας έρχεται σε μένα κι ο άλλος πηγαίνει προς σε ένα άλλο ΙΧ, του οποίου ο οδηγός βάζει μπροστά και φεύγει γλιτώνοντας τον έλεγχο.

Να το SMS, να η ηλεκτρονική δήλωση με τα πρωτόκολλά της και το γνήσιο της υπογραφής, να το εισιτήριο του παιδιού, να η ταυτότητά του, να και η ταυτότητά μου, λέω θριαμβευτικά.

Εντάξει μου λέει, και συνεχίζει: δίπλωμα, άδεια αυτοκινήτου, ασφαλιστήριο συμβόλαιο, ΚΤΕΟ.

Ανοίγω το ντουλαπάκι και του τα δίνω, ξινίζοντας…

Πηγαίνει στο περιπολικό- προφανώς για να ελέγξει στον υπολογιστή αν είμαι καταζητούμενος κλπ.

Η ώρα περνάει. Πλησιάζει η ώρα άφιξης του παιδιού και βιάζομαι να φτάσω στην πύλη.

Κάποια στιγμή, έρχεται και μου λέει ότι έπρεπε να το περάσω από ΚΤΕΟ τον Οκτώβριο του 2020. Ήταν κλειστά τα ΚΤΕΟ και δόθηκε παράταση- λέω, σημειώνοντας ότι έτσι κι αλλιώς το αυτοκίνητο είναι ακινητοποιημένο.

Παράταση δόθηκε μόνον για το πρώτο εξάμηνο του 2020, μου λέει.

Δεν το γνώριζα, του λέω.

Θα σας βάλω πρόστιμο, μου λέει ευγενικά.

Αν το κρίνεται σωστό του λέω κάντε το του απαντώ επίσης ευγενικά, κρύβοντας την δυσφορία μου.

Αρχίζει να γράφει την κλήση. Η ώρα περνάει. Το αεροπλάνο έχει προσγειωθεί και ο γιος μου με καλεί τηλεφωνικά ρωτώντας με πού βρίσκομαι.

Απαντώντας απρόθυμα τις ερωτήσεις για διεύθυνση κλπ, ρωτώ πόσο είναι το πρόστιμο.

Διακόσια ευρώ, μου λέει.

Μένω εμβρόντητος, αλλά δεν βγάζω κιχ μη γίνει κανένα σκηνικό. Σκέφτομαι ότι αντί να πουν μπράβο που πληρώνω τέλη (690 ευρώ) για ένα παρκαρισμένο αυτοκίνητο…

Τελειώνει. Με ενημερώνει πού μπορώ να πληρώσω το πρόστιμο, μου ζητάει να υπογράψω την κλήση, το κάνω και παίρνω το αντίγραφό μου, οπότε μου λέει και το… «καλό»: αν περάσετε ΚΤΕΟ εντός δεκαημέρου και φέρετε την βεβαίωση στο τμήμα του αεροδρομίου, το πρόστιμο θα περιοριστεί στα 25 ευρώ.

«Αν έρθω πώς θα είμαι σίγουρος ότι δεν θα μου επιβάλλετε 300άρι πρόστιμο για άσκοπη μετακίνηση», του ρωτάω χαμογελώντας.

Δεν αντιλαμβάνεται το χιούμορ μου, με χαιρετά και φεύγει.

Έρχεται ο γιος μου. Καλώς ήρθες στα Βαλκάνια αγόρι μου. Καλή παραμονή και άντε στο καλό…

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 28.03.2021